Antakya TSO Başkanı Çinçin, seçim sitem: Bu moralle işe dönmem!
Cumhuriyet’ten Şehirban Kıraç’ın haberine göre Antakya Ticaret ve Sanayi Odası (Antakya TSO) Başkanı Hikmet Çinçin, mevcut Kredi Garanti Fonu (KGF) paketleriyle Hatay’ı ayağa kaldırmanın mümkün olmadığına dikkat çekti. ve kesintili analizlerle.
Depremin üzerinden iki ay geçti, bu noktada Hatay’da ekonomik durum nedir?
Mevcut KGF paketleri ve kesintili testlerle Hatay’ı ayağa kaldırmak mümkün değil. Depremden etkilenen tüm illeri aynı kategoriye koymamak lazım. Hatay’ın büyük bir teşvik paketine ihtiyacı var. Şu an burada hastane yok, çok göç ettik. Aksine göçün gerçekleşmesi için yüz yüze eğitimin en geç Eylül ayında başlaması gerekiyor.
Hatay için üstün teşvik deyince ne bekliyorsunuz?
Deprem sonrası iller/beldeler/şirketler etki oranlarına göre sınıflandırılmalı ve büyük teşvikler/destekler bu sınıflara göre planlanmalıdır. Ticari krediler en az 1 yıl faizsiz olarak ertelenmelidir. Tüm kurumlar, KDV ve gelir vergisi beyannameleri 1 yıl süreyle sunulmalıdır. Üretim araçlarını da içeren yatırım teşvikleri planlanmalıdır. En az iki yıl ödemesiz, uzun vadeli, düşük faizli bir kredi sunulmalıdır. SGK işçi ve patron primlerinde en az beş yıl indirim yapılmalıdır. Mikro ve küçük ölçekli işletmeler ile esnaflar için OSB kurulmalıdır.
Şehrin ekonomisi için net hasar tespiti yapılmış mı?
Burada ekonomi yok, durdu. Antakya merkezde bulunan Küçük Sanayi Sitesi’ndeki 2 bin işyerinden sadece 1800’ü yıkıldı. Şu anda şehirde büyük bir moloz yığını var. Bu moloz ekolojik denge korunarak kaldırılmalıdır. 2 bine yakın konteyner ihale edildi. Bunlar esnafa geçici iş yeri olarak tahsis edilmeye başlandı. Bunlardan 50 tanesi teslim edildi. Ekonomik faaliyete doğru atılan tek önemli adım budur. KOBİ olmayan firmaların ihtiyaçlarına özel dikkat gösterilmelidir. Küçük firmalar için özel bir masa kurulmasını Ticaret Bakanlığı’na teklif ettik.
“Deprem mağdurları için zorlu süreç daha da zorlaşacak”
Bankalar şu anda sarsıntı bölgesine nasıl yaklaşıyor?
Firmaların kredi prestiji zedelendi. Teminat kapasitesi yoktur. Bankalar nazik görünüyor, ama hiçbir şey. Doğrusu işimiz çok zor. Burada çok önemli bir kaynak aktarımına ihtiyaç var. Rasyonel analiz gereklidir. Ama şu anda ne yazık ki seçimin gölgesindeyiz. Günden güne siyaset daha çok egemen olacaktır. Depremzedeler için sıkıntı daha da sıkıntılı bir süreç haline gelecektir.
Beyin sarsıntısı gerçekten siyasetin gölgesinde mi kaldı?
Unutulduk. geride kaldık. Hayatın yavaş yavaş normale döndüğü söyleniyor. İnsanlar ailelerini, akrabalarını, işyerlerini, evlerini, iş araçlarını kaybetmişlerdir. Bu insanların hayatları nasıl normalleşecek?
Hatay ne kadar sürede toparlanır?
Hükümetin bir yol haritası açıklaması gerekiyor. 3, 6, 9 ayda şu veya bu adımı atacaklarını söylesinler. İnsan bu yol haritasını görür ve ona güvenerek yeni hayatını kurmaya çalışır. Şu anda, buradaki hiç kimse ilerisini planlayamaz. Henüz imar kararları alınmış değil. Böyle bir belirsizlik içinde ne yapacağımızı, çöken işyerlerinin yerine yenilerinin yapılıp yapılmayacağını bilemiyoruz. Baş etmesi zor bir felaket ama bedelini biz insanlar ödüyoruz. Net taahhütler duymak istiyoruz. Örneğin konteyner şehirler yapılıyor, konteynerin izolasyonu yok. Bu yazı nasıl geçireceklerini bile bilmiyorlar.
Küçük yan sanayi ortadan kalktı
Yetişmiş insan kaynağı şehri terk etti, geri dönecekler mi?
Dönmez. Neden geri döneceksin? Öncelikle barınma ihtiyacını gidermek gerekiyor. Son tarih ne kadar uzun olursa, insanların buraya geri dönme olasılığı o kadar artar. Mavi ve beyaz yakalıların dönüşü ancak maaş teşvikleri ancak sosyal alanların canlandırılmasıyla sağlanabilir. Şu anda OSB’lerde 220 civarında firma var ama yüzde 30’u yüzde 30-40 kapasite ile çalışıyor. Küçük satış sonrası pazar ortadan kalktı. Yan sanayinin ayakta durması çok zor.
Yöneticiler de geliyor, taleplerinizi iletiyorsunuz, onlar ne diyor?
Not alırlar. Ülkeler arasında bilimle önemli komiteler oluşturarak çözülebilecek bir sorun. İnsanoğlu sadece iş yerini değil stokunu da kaybetmiştir. Ben bu moralle işime dönmem diyen hem personel hem de patron çok fazla. Burada 3 yerel gıda pazarı vardı. 2 tanesi artık işe başlamayacağız dedi. Yaş sebze ve meyve tedariki ve paketlemesi yapan 250 nakliye firmasının yüzde 50’si ve yaklaşık 750 firmanın yüzde 60’ı buradan ayrıldı.
